Tư thế ngồi do ghế kém gây ảnh hưởng đến phổi
Tư thế ngồi do ghế kém gây ảnh hưởng đến phổi
Trong thời đại hiện nay, khi hàng triệu người trên thế giới dành phần lớn thời gian trong ngày để ngồi làm việc, học tập hoặc sinh hoạt, tư thế ngồi đã trở thành một yếu tố thiết yếu ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, điều mà nhiều người chưa nhận thức đầy đủ là một chiếc ghế kém chất lượng có thể làm thay đổi tư thế ngồi, và từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hô hấp, đặc biệt là khả năng hoạt động của phổi.
Hệ hô hấp, với phổi là trung tâm, đảm nhiệm vai trò sống còn trong việc cung cấp oxy cho cơ thể và loại bỏ khí carbon dioxide. Khi tư thế ngồi bị sai lệch kéo dài, do thiết kế ghế không đạt chuẩn, phổi sẽ bị chèn ép, giảm thể tích hoạt động, từ đó dẫn đến nhiều hệ lụy sức khỏe lâu dài. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết cách một chiếc ghế kém chất lượng gây ảnh hưởng đến tư thế ngồi và làm suy giảm chức năng hô hấp.
1. Cấu trúc và cơ chế hoạt động của phổi
Trước khi tìm hiểu tác động từ tư thế ngồi sai, chúng ta cần hiểu rõ cơ chế hoạt động của phổi. Phổi là cơ quan chính của hệ hô hấp, nằm trong lồng ngực và được bảo vệ bởi xương sườn. Khi hít vào, cơ hoành hạ xuống và lồng ngực mở rộng, tạo không gian để phổi giãn nở và hút không khí vào. Khi thở ra, cơ hoành co lên và đẩy không khí ra khỏi phổi.
Quá trình hô hấp bình thường này phụ thuộc rất nhiều vào khả năng mở rộng của lồng ngực, cơ hoành và các cơ liên sườn. Bất kỳ yếu tố nào làm hạn chế chuyển động của các bộ phận này đều có thể làm giảm hiệu quả hô hấp.
»»» Bạn đang đọc: Tư thế ngồi do ghế kém gây ảnh hưởng đến phổi
2. Ghế kém chất lượng và tư thế ngồi sai lệch
Một chiếc ghế không được thiết kế đúng tiêu chuẩn công thái học có thể dẫn đến nhiều kiểu ngồi sai lệch, bao gồm:
Gù lưng, khom người về phía trước.
Gập cột sống thắt lưng hoặc cổ về phía trước.
Vai bị rụt, lồng ngực bị ép xuống.
Hông không được nâng đỡ đúng cách.
Không có đệm đỡ lưng hoặc tay vịn phù hợp.
Những tư thế này không chỉ ảnh hưởng đến cột sống, cổ, vai mà còn gây ra sự chèn ép đáng kể đến khoang ngực – nơi chứa phổi, từ đó làm giảm dung tích sống của phổi và ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống hô hấp.
3. Cách tư thế ngồi sai ảnh hưởng đến phổi
3.1 Giảm thể tích phổi
Khi bạn ngồi khom lưng, lồng ngực sẽ bị ép lại, không còn khả năng giãn nở hết mức khi hít vào. Điều này đồng nghĩa với việc thể tích không khí mà phổi có thể hấp thụ trong mỗi lần hít thở sẽ bị giảm sút. Khi hiện tượng này diễn ra trong thời gian dài, lượng oxy đưa vào cơ thể không đủ để đáp ứng nhu cầu chuyển hóa, gây nên tình trạng thiếu oxy mô, ảnh hưởng đến chức năng của não, tim và các cơ quan khác.
3.2 Giảm hiệu quả hoạt động của cơ hoành
Cơ hoành là cơ chính trong quá trình hô hấp. Trong tư thế ngồi đúng, cơ hoành có thể di chuyển lên xuống nhịp nhàng. Tuy nhiên, khi ngồi sai tư thế, đặc biệt là khom lưng và rút bụng, vị trí của cơ hoành bị thay đổi và chuyển động của nó bị hạn chế, làm giảm khả năng tạo ra lực hút không khí vào phổi.
3.3 Tăng nguy cơ ứ đọng dịch phổi
Một tư thế ngồi co rút, gập người kéo dài làm cản trở lưu thông khí trong phổi và làm tăng nguy cơ ứ đọng dịch ở các phần đáy phổi. Đây là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn, tăng nguy cơ mắc viêm phổi, đặc biệt ở người cao tuổi, người có bệnh nền hô hấp hoặc người ít vận động.
3.4 Thở nông và tăng hô hấp ngực
Ở người ngồi sai tư thế, đặc biệt là khi không có đệm lưng và hỗ trợ lồng ngực, kiểu thở sẽ dần chuyển sang thở nông bằng ngực thay vì thở sâu bằng cơ hoành. Thở nông không chỉ làm giảm hiệu quả trao đổi khí mà còn gây mệt mỏi, dễ dẫn đến rối loạn nhịp thở, và trong nhiều trường hợp, gây tăng nhịp tim để bù đắp lượng oxy thiếu hụt.
»»» Xem thêm bài viết: Mối nguy từ việc dùng ghế văn phòng quá cũ
4. Hệ lụy lâu dài của hô hấp bị ảnh hưởng
Việc tư thế ngồi sai do ghế kém không chỉ tạo ra cảm giác khó chịu tức thời mà còn để lại hậu quả nghiêm trọng nếu kéo dài:
Giảm năng suất làm việc: Thiếu oxy làm giảm khả năng tập trung, gây mệt mỏi nhanh chóng.
Tăng nguy cơ bệnh hô hấp: Như viêm phổi, viêm phế quản mạn tính, xẹp phổi, rối loạn hô hấp.
Tác động đến tim mạch: Khi phổi không cung cấp đủ oxy, tim phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến nguy cơ suy tim, tăng huyết áp.
Ảnh hưởng đến chức năng thần kinh: Thiếu oxy lên não có thể gây đau đầu, chóng mặt, giảm trí nhớ, dễ cáu gắt và trầm cảm.
Rối loạn giấc ngủ: Do rối loạn nhịp thở, người ngồi sai tư thế trong ngày thường gặp vấn đề về ngủ không sâu giấc hoặc thở ngắt quãng khi ngủ.
5. Nhận biết ghế gây ảnh hưởng đến tư thế ngồi
Bạn có thể đánh giá nhanh chiếc ghế mình đang sử dụng có gây ảnh hưởng đến tư thế ngồi không qua một số dấu hiệu sau:
Không có phần hỗ trợ thắt lưng hoặc phần tựa lưng không đúng độ cong sinh lý.
Không điều chỉnh được chiều cao ghế khiến đầu gối cao hoặc thấp quá so với hông.
Mặt ghế quá cứng hoặc mềm lún khiến người ngồi bị lệch trục xương chậu.
Không có tay vịn hoặc vịn tay quá thấp/cao khiến vai bị rụt hoặc gồng.
Ngồi lâu dễ bị mỏi vai, đau cổ, đau lưng, thở hụt hơi.
6. Giải pháp: Cải thiện ghế ngồi và tư thế để bảo vệ hệ hô hấp
6.1 Chọn ghế đúng chuẩn công thái học
Một chiếc ghế phù hợp giúp hỗ trợ tư thế ngồi tự nhiên, giảm áp lực lên cơ thể và đặc biệt là tạo không gian mở cho khoang ngực, hỗ trợ phổi hoạt động hiệu quả.
Ghế tốt cần:
Có tựa lưng hỗ trợ đường cong cột sống.
Chiều cao điều chỉnh được để đùi song song với sàn nhà, bàn chân chạm đất.
Mặt ghế có đệm vừa phải, không quá lún hoặc quá cứng.
Tay vịn điều chỉnh phù hợp để vai không bị gồng.
Có thể điều chỉnh độ nghiêng nhẹ để thay đổi tư thế ngồi trong ngày.
6.2 Duy trì tư thế ngồi đúng
Giữ lưng thẳng, vai thả lỏng, đầu không gập về phía trước.
Hai chân đặt vuông góc, không vắt chéo chân.
Đầu gối ngang bằng hoặc thấp hơn một chút so với hông.
Màn hình máy tính ngang tầm mắt, tránh phải cúi hoặc ngẩng đầu.
6.3 Tăng cường vận động nhẹ và thở sâu
Cứ mỗi 45–60 phút, nên đứng dậy đi lại, thực hiện các bài giãn cơ và tập hít thở sâu bằng cơ hoành. Hít sâu, phình bụng ra và thở ra chậm rãi giúp duy trì sự đàn hồi của phổi, tránh thở nông.
7. Kết luận
Sức khỏe hô hấp – với phổi là cơ quan trung tâm – không chỉ phụ thuộc vào môi trường sống, lối sống hay dinh dưỡng, mà còn bị ảnh hưởng trực tiếp từ những điều tưởng chừng đơn giản như tư thế ngồi hàng ngày. Một chiếc ghế không đạt chuẩn, sử dụng lâu dài, sẽ âm thầm làm sai lệch tư thế cơ thể và gây tổn hại cho hệ hô hấp, giảm thể tích phổi, cản trở hoạt động của cơ hoành, và tăng nguy cơ các bệnh lý hô hấp nghiêm trọng.
Đầu tư vào một chiếc ghế đạt chuẩn không chỉ là chăm lo cho sự thoải mái khi làm việc, mà còn là một hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe phổi và toàn bộ cơ thể về lâu dài. Hãy chủ động điều chỉnh tư thế, cải thiện môi trường làm việc và ý thức rõ ràng rằng mỗi hơi thở sâu – nếu được hỗ trợ bởi tư thế đúng – chính là cách tốt nhất để duy trì một cơ thể khỏe mạnh và trí óc minh mẫn.
