Ngồi sai ghế gây lệch cột sống và lệch khung chậu
Ngồi sai ghế gây lệch cột sống và lệch khung chậu
1. Tư thế ngồi – yếu tố quyết định đến sức khỏe xương khớp
Trong cuộc sống hiện đại, thời gian con người dành để ngồi làm việc ngày càng nhiều. Những chiếc ghế văn phòng tưởng chừng như vô hại lại có thể là thủ phạm âm thầm gây ra hàng loạt vấn đề sức khỏe. Đặc biệt, ngồi sai tư thế trong thời gian dài là nguyên nhân dẫn đến lệch cột sống và lệch khung chậu – hai hội chứng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ vận động và tư thế cơ thể.
Cột sống và khung chậu giữ vai trò trụ cột nâng đỡ toàn thân, liên kết nhiều nhóm cơ và dây thần kinh quan trọng. Khi bị lệch, hậu quả không chỉ dừng ở cảm giác đau lưng, đau mông, mà còn lan rộng đến cổ, vai, đầu gối, thậm chí ảnh hưởng chức năng các cơ quan nội tạng.
»»» Bạn đang đọc: Ngồi sai ghế gây lệch cột sống và lệch khung chậu
2. Thế nào là ngồi sai ghế?
Ngồi sai ghế không chỉ là việc chọn sai kiểu ghế, mà còn là cách ngồi không đúng kỹ thuật với ghế đó. Các dấu hiệu phổ biến gồm:
Ghế quá cao hoặc quá thấp so với bàn làm việc.
Không có tựa lưng hoặc lưng không được nâng đỡ đúng chỗ.
Không điều chỉnh được chiều cao tay vịn, lưng ghế, mặt ghế.
Thiếu đệm ngồi, mặt ghế quá cứng hoặc trơn.
Ngồi vẹo sang một bên, không ngồi thẳng trục xương sống.
Theo thời gian, những sai lệch nhỏ này tích tụ thành áp lực lớn tác động lên các khớp, cơ và dây chằng quanh cột sống, khung chậu.
3. Cơ chế gây lệch cột sống và lệch khung chậu
3.1. Lệch cột sống
Khi bạn ngồi sai tư thế (lưng cong, ngả ra sau, cúi người về trước), trọng lực không còn phân bố đều dọc theo trục cột sống. Các đốt sống phải chịu lực nén lệch tâm, dẫn đến:
Thoát vị đĩa đệm, đặc biệt vùng thắt lưng và cổ.
Gai cột sống, do bề mặt đốt bị mài mòn và thoái hóa.
Lệch trục cột sống sang trái hoặc phải, khiến vai và hông lệch nhau.
Cột sống bị lệch khiến khung xương toàn thân mất cân bằng, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh, máu huyết và tư thế đi đứng.
3.2. Lệch khung chậu
Khung chậu là nền tảng nâng đỡ phần thân trên và kết nối với hai chân. Ngồi sai ghế sẽ gây mất cân bằng giữa hai bên chậu:
Một bên chậu chịu lực nhiều hơn, gây nghiêng khung xương.
Các cơ mông và cơ đùi bị kéo căng lệch nhau, mất đối xứng.
Trục cột sống lệch theo trục khung chậu, dẫn đến cong vẹo, gù lưng.
Khi khung chậu lệch, hệ cơ bắp xung quanh cũng phải điều chỉnh bù trừ, lâu dài gây ra chuỗi các vấn đề như đau lưng mãn tính, đau đầu gối, đau vai gáy…
»»» Xem thêm bài viết: Ghế không chống trượt có thể gây nguy cơ té ngã
4. Dấu hiệu nhận biết lệch cột sống và khung chậu do ngồi sai
Tình trạng này thường diễn tiến âm thầm trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Một số dấu hiệu cảnh báo gồm:
Thường xuyên đau lưng, đặc biệt vùng thắt lưng và giữa lưng.
Vai lệch cao thấp, đi đứng không đều chân.
Hông bị nghiêng hoặc cảm giác một bên chân dài hơn.
Khó ngồi lâu, hay tê bì vùng mông và chân.
Đau đầu, chóng mặt, rối loạn tiền đình (do dây thần kinh bị chèn ép).
Cảm giác mỏi cổ, cứng gáy kéo dài dù không hoạt động mạnh.
Nếu không được điều chỉnh kịp thời, người bệnh sẽ gặp khó khăn khi vận động, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
5. Các loại ghế gây ra nguy cơ lệch cột sống và khung chậu
5.1. Ghế không có khả năng điều chỉnh
Ghế không thể thay đổi chiều cao, không có tay vịn hoặc lưng ghế cố định gây bất lợi lớn cho người sử dụng. Cơ thể phải thích nghi với ghế thay vì ngược lại.
5.2. Ghế không có đệm nâng đỡ
Mặt ghế quá cứng hoặc trơn khiến vùng mông bị nén lâu dài, thiếu sự phân bổ áp lực đều. Điều này ảnh hưởng đến khung chậu và cơ đùi.
5.3. Ghế xoay kém chất lượng
Nhiều loại ghế xoay giá rẻ có thiết kế trục lệch, bánh xe kém ổn định khiến người ngồi phải nghiêng người hoặc co chân giữ thăng bằng. Tư thế ngồi lâu dài không đều gây biến dạng khung xương.
5.4. Ghế gỗ truyền thống
Tuy bền nhưng các loại ghế gỗ thường thiếu tựa lưng đúng chuẩn, không có đệm, không hỗ trợ cột sống. Ngồi trên ghế này hàng giờ khiến áp lực dồn lên vùng chậu và lưng dưới.
6. Biện pháp phòng tránh lệch cột sống và khung chậu
6.1. Chọn ghế chuẩn công thái học (ergonomic)
Ghế ergonomic có thể điều chỉnh linh hoạt các bộ phận:
Chiều cao ghế: phù hợp với độ cao bàn và chiều dài chân.
Tựa lưng: ôm sát đường cong tự nhiên của cột sống.
Tay vịn: giữ cho vai thả lỏng, không bị căng cơ.
Đệm ngồi: đàn hồi tốt, hỗ trợ vùng chậu, phân tán áp lực.
Sử dụng ghế đúng thiết kế giúp định hình lại tư thế, bảo vệ cấu trúc xương khớp.
6.2. Tập thói quen ngồi đúng
Lưng thẳng, tựa vào ghế.
Vai thả lỏng, khuỷu tay vuông góc.
Đùi song song sàn nhà, bàn chân đặt hoàn toàn lên mặt phẳng.
Tránh vắt chéo chân hoặc ngồi nghiêng sang một bên.
Thường xuyên đứng dậy, đi lại, thay đổi tư thế sau 30 – 60 phút.
6.3. Thực hiện bài tập hỗ trợ
Một số bài tập có thể giúp cân bằng khung chậu, kéo giãn cột sống:
Bridge pose (nâng hông): giúp củng cố cơ mông, ổn định khung chậu.
Plank: tăng cường cơ bụng, hỗ trợ thắt lưng.
Cobra pose (rắn hổ mang): kéo căng cột sống, giải tỏa áp lực đĩa đệm.
Tư thế trẻ em (Child’s pose): thả lỏng lưng dưới và hông.
Tập đều đặn mỗi ngày từ 10 – 15 phút sẽ giúp cơ thể dần hồi phục và điều chỉnh tư thế.
6.4. Đi khám khi có triệu chứng
Nếu thấy các dấu hiệu bất thường như đau lưng kéo dài, lệch vai, tê chân… nên sớm đến cơ sở y tế để được chẩn đoán hình ảnh (X-quang, MRI) và có hướng điều trị chuyên sâu.
7. Vai trò của giáo dục tư thế và ghế ngồi trong môi trường văn phòng
Các doanh nghiệp nên nâng cao nhận thức cho nhân viên về tầm quan trọng của tư thế ngồi và chọn ghế đúng chuẩn. Một vài gợi ý:
Tổ chức workshop về tư thế và sức khỏe cơ xương.
Trang bị ghế công thái học cho không gian làm việc.
Khuyến khích nhân viên vận động nhẹ mỗi 60 phút làm việc.
Có bảng hướng dẫn điều chỉnh ghế đúng cách tại bàn làm việc.
8. Kết luận
Ngồi sai ghế không đơn thuần là vấn đề khó chịu tạm thời mà còn là nguyên nhân sâu xa của lệch cột sống và lệch khung chậu – hai hội chứng nguy hiểm ảnh hưởng toàn bộ hệ vận động. Việc đầu tư vào chiếc ghế phù hợp, điều chỉnh đúng tư thế và duy trì thói quen vận động là giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ cơ thể trước những rủi ro về lâu dài.
Hãy nhớ: “Tư thế đúng – Ghế đúng” chính là nền tảng của sức khỏe toàn thân.
