Hệ tuần hoàn máu và vai trò của ghế ngồi trong việc lưu thông

Hệ tuần hoàn máu và vai trò của ghế ngồi trong việc lưu thông
Trong xã hội hiện đại, dân văn phòng và những người làm việc lâu dài ở tư thế ngồi chiếm tỉ lệ lớn. Mặc dù việc ngồi làm việc có vẻ đơn giản, nhưng những tác động âm thầm lên hệ tuần hoàn máu lại không thể xem nhẹ. Tư thế ngồi, thời gian ngồi, và đặc biệt là loại ghế sử dụng ảnh hưởng trực tiếp đến sự lưu thông máu trong cơ thể. Bài viết này sẽ phân tích hệ tuần hoàn máu hoạt động ra sao, cách ghế ngồi hỗ trợ hoặc cản trở quá trình lưu thông, và các yếu tố cần lưu ý để lựa chọn một chiếc ghế tốt cho sức khỏe mạch máu.

1. Tổng quan về hệ tuần hoàn máu

Hệ tuần hoàn là hệ thống vận chuyển máu đi khắp cơ thể để cung cấp oxy và dưỡng chất cho các mô và cơ quan, đồng thời loại bỏ chất thải như carbon dioxide. Hệ thống này gồm tim, mạch máu (động mạch, tĩnh mạch, mao mạch) và máu.

Máu được tim bơm ra thông qua các động mạch, đi nuôi toàn bộ cơ thể, sau đó trở về tim qua các tĩnh mạch. Việc máu lưu thông thông suốt là yếu tố sống còn giúp duy trì sự sống và chức năng của từng cơ quan.

Tuy nhiên, khi cơ thể ở trạng thái ít vận động, đặc biệt là ngồi lâu, việc tuần hoàn máu có thể bị trì trệ, dẫn đến hàng loạt vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

»»» Bạn đang đọc: Hệ tuần hoàn máu và vai trò của ghế ngồi trong việc lưu thông

2. Tác động của tư thế ngồi đến hệ tuần hoàn

Ngồi là một tư thế tĩnh, khi kéo dài sẽ làm giảm khả năng bơm máu của các cơ bắp, đặc biệt là ở chân. Cơ bắp đóng vai trò như một “máy bơm phụ trợ”, giúp máu đẩy lên tim từ các chi dưới. Khi ngồi quá lâu, máu có xu hướng ứ đọng tại chân, gây phù nề, tê bì, thậm chí hình thành huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) – một tình trạng rất nguy hiểm có thể dẫn đến đột quỵ hoặc thuyên tắc phổi.

Hơn nữa, khi ngồi sai tư thế, chẳng hạn như lưng khom, chân bắt chéo hoặc ngồi trên ghế quá cao/thấp, các mạch máu có thể bị chèn ép, gây tắc nghẽn hoặc giảm lưu lượng tuần hoàn. Điều này dẫn đến hiện tượng đau đầu, chóng mặt, mỏi vai gáy, giảm hiệu suất công việc và làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch trong dài hạn.

3. Vai trò của ghế ngồi trong lưu thông máu

Ghế ngồi không chỉ đơn thuần là một vật dụng hỗ trợ công việc mà còn có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tuần hoàn. Một chiếc ghế thiết kế không phù hợp sẽ góp phần gây cản trở dòng máu lưu thông, trong khi một chiếc ghế tốt có thể hỗ trợ lưu thông máu hiệu quả.

3.1 Chiều cao ghế và tác động lên chân

Chiều cao ghế quyết định vị trí của đùi và cẳng chân so với mặt sàn. Nếu ghế quá cao, chân sẽ lơ lửng, khiến máu khó lưu thông trở lại tim, đồng thời tạo áp lực lên đùi và phần sau đầu gối – nơi tập trung nhiều mạch máu quan trọng. Ngược lại, ghế quá thấp sẽ làm gập gối quá mức, tạo sự chèn ép lên tĩnh mạch khoeo, dẫn đến cảm giác tê chân hoặc lạnh buốt.

3.2 Đệm ngồi và phân bổ áp lực

Một chiếc ghế có đệm quá cứng hoặc không phân bổ đều lực ngồi sẽ khiến các vùng cơ thể chịu áp lực không đồng đều, đặc biệt là vùng mông và đùi. Áp lực đè lên các động tĩnh mạch vùng mông và chân khiến máu lưghế văn phòng giảm áp lực lên khớp vai khi dùng ghế xoayên có lớp đệm đàn hồi tốt, vừa phải, không quá mềm để tránh sụt lún gây cong cột sống, cũng không quá cứng làm tắc nghẽn mạch máu.

3.3 Thiết kế lưng tựa và tư thế ngồi

Lưng tựa ghế hỗ trợ cột sống thẳng, từ đó giữ cho cơ thể ở tư thế mở, tránh gập bụng – một khu vực tập trung nhiều mạch máu lớn. Khi phần thân trên ở tư thế khom, áp lực lên vùng bụng tăng cao, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và giảm lượng máu lên não.

Lưng ghế nên thiết kế cong nhẹ theo đường cong sinh lý của cột sống, hỗ trợ thắt lưng và tạo cảm giác thoải mái giúp giảm căng cơ.

3.4 Chỗ để tay và vai trò trong tuần hoàn tay

Ghế có tay vịn giúp giảm áp lực lên vai và cổ. Khi không có tay vịn, người dùng thường thả lỏng tay xuống hoặc nhấc vai khi gõ máy tính, lâu dần làm mỏi vai, co cứng cơ và ảnh hưởng đến tuần hoàn vùng cổ – gáy.

»»» Xem thêm bài viết: Cách giảm áp lực lên khớp vai khi dùng ghế xoay

4. Nguy cơ bệnh lý do tuần hoàn kém từ ghế ngồi sai

4.1 Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT)

DVT xảy ra khi máu đông hình thành trong tĩnh mạch sâu, thường là ở chân. Ngồi lâu, đặc biệt trên ghế không phù hợp, làm tăng nguy cơ DVT đáng kể. Nếu cục máu đông vỡ ra và di chuyển lên phổi, có thể gây thuyên tắc phổi – một biến chứng đe dọa tính mạng.

4.2 Hội chứng chân không yên

Khi tuần hoàn máu kém, người dùng thường cảm thấy bồn chồn, ngứa ran hoặc tê bì chân. Những cảm giác này đặc biệt tăng mạnh khi ngồi lâu mà không thay đổi tư thế.

4.3 Đau lưng và rối loạn tư thế

Mặc dù là biểu hiện về cơ – xương, đau lưng cũng có mối liên hệ chặt chẽ với tuần hoàn. Khi cơ bị thiếu máu nuôi dưỡng, tình trạng co cứng, mỏi lưng và đau cột sống xuất hiện. Ghế không hỗ trợ tốt cho lưng làm nặng thêm vấn đề này.

5. Cách lựa chọn ghế hỗ trợ lưu thông máu

5.1 Chọn ghế có thể điều chỉnh chiều cao

Ghế nên có hệ thống nâng – hạ trục khí (piston) giúp người dùng điều chỉnh chiều cao phù hợp với chiều dài chân, sao cho bàn chân đặt trọn vẹn trên sàn, đầu gối vuông góc hoặc mở nhẹ.

5.2 Ưu tiên đệm ngồi có thiết kế công thái học

Đệm nên được làm từ chất liệu memory foam hoặc PU có độ đàn hồi tốt, giúp phân tán đều áp lực, tránh đè ép lên mạch máu.

Thiết kế viền trước ghế hơi dốc hoặc cong nhẹ xuống để không tạo lực ép dưới đùi.

5.3 Tay vịn có thể điều chỉnh

Tay vịn nên điều chỉnh được chiều cao và góc mở. Tay cần được đặt vuông góc hoặc thấp hơn vai để giảm áp lực lên cổ và tạo thuận lợi cho tuần hoàn vùng tay.

5.4 Tựa lưng có hỗ trợ thắt lưng

Tựa lưng nên điều chỉnh được góc nghiêng và có phần nhô nhẹ đỡ phần thắt lưng. Điều này giữ cho cột sống ở tư thế tự nhiên, tránh gù lưng, giúp máu lưu thông dễ dàng hơn.

5.5 Bánh xe xoay linh hoạt

Ghế có bánh xe linh hoạt giúp người dùng di chuyển dễ dàng trong khu vực làm việc, giảm số lần phải gập, vặn người hoặc chịu áp lực một bên cơ thể.

6. Lời khuyên cho người làm việc văn phòng

Không ngồi liên tục quá 45 phút. Sau mỗi khoảng thời gian này, nên đứng dậy vận động nhẹ hoặc đi lại vài phút để máu lưu thông tốt hơn.

Luân phiên thay đổi tư thế ngồi, không bắt chéo chân, không ngồi đè một bên mông.

Kết hợp các bài tập co duỗi chân khi ngồi, hoặc dùng bàn kê chân có độ nghiêng phù hợp.

Nếu có thể, sử dụng ghế có tính năng hỗ trợ đạp chân hoặc ghế massage giúp tăng tuần hoàn.

Uống đủ nước để giữ độ nhớt máu ở mức bình thường.

7. Kết luận

Sức khỏe hệ tuần hoàn máu phụ thuộc rất lớn vào các yếu tố tư thế, vận động và đặc biệt là thiết kế ghế ngồi. Trong bối cảnh công việc hiện đại yêu cầu con người gắn liền với bàn làm việc và ghế ngồi, việc lựa chọn đúng chiếc ghế phù hợp không chỉ là vấn đề về hiệu suất lao động mà còn là lựa chọn vì sức khỏe lâu dài. Một chiếc ghế tốt sẽ không chỉ đem lại cảm giác thoải mái tức thời mà còn giúp cải thiện lưu thông máu, giảm nguy cơ các bệnh lý nguy hiểm và nâng cao chất lượng cuộc sống.