Cách ghế hỗ trợ cải thiện hệ thần kinh giao cảm

Cách Ghế Hỗ Trợ Cải Thiện Hệ Thần Kinh Giao Cảm
Trong thế giới hiện đại, khi cuộc sống và công việc ngày càng căng thẳng, hệ thần kinh của chúng ta, đặc biệt là hệ thần kinh giao cảm, luôn ở trong tình trạng hoạt động quá mức. Điều này gây ra nhiều hệ lụy: căng thẳng, rối loạn tiêu hóa, rối loạn giấc ngủ, tăng nhịp tim, tăng huyết áp, giảm khả năng miễn dịch và làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Có một thực tế ít người chú ý: tư thế ngồi và thiết kế của chiếc ghế làm việc hàng ngày có thể tác động sâu sắc đến hệ thần kinh giao cảm – tích cực hoặc tiêu cực.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ mối liên hệ giữa tư thế ngồi, loại ghế sử dụng và hệ thần kinh giao cảm, đồng thời khám phá những cách điều chỉnh ghế khoa học để cải thiện hệ thần kinh, giảm stress, và tăng hiệu suất làm việc.

1. Tổng quan về hệ thần kinh giao cảm và vai trò trong cơ thể

Hệ thần kinh tự chủ gồm hai phần: giao cảm (sympathetic) và đối giao cảm (parasympathetic). Trong đó, hệ giao cảm chịu trách nhiệm chuẩn bị cơ thể đối phó với các tình huống nguy hiểm hay căng thẳng – phản ứng được gọi là “chiến đấu hoặc bỏ chạy” (fight or flight). Khi hệ này hoạt động:

Tim đập nhanh hơn.

Huyết áp tăng.

Hệ tiêu hóa tạm ngưng.

Đồng tử giãn ra.

Cơ bắp căng cứng sẵn sàng phản ứng.

Về mặt sinh học, đây là phản ứng cần thiết giúp cơ thể sinh tồn. Tuy nhiên, trong cuộc sống hiện đại – nơi mối nguy hiểm thường không đến từ sư tử ngoài rừng mà là từ deadline, email dồn dập, tiếng chuông điện thoại, áp lực KPI – hệ giao cảm liên tục bị kích hoạt, không có thời gian nghỉ.

Khi cơ thể bị “mắc kẹt” trong trạng thái giao cảm suốt thời gian dài, bạn sẽ cảm thấy:

Luôn trong tình trạng lo lắng, căng thẳng.

Mất ngủ, ngủ chập chờn.

Tim đập nhanh, hồi hộp.

Đau đầu, mất tập trung.

Đầy bụng, khó tiêu, táo bón.

Mất hứng thú và năng lượng.

Chính vì thế, các chuyên gia sức khỏe ngày nay nhấn mạnh đến việc kích hoạt hệ đối giao cảm để đưa cơ thể trở lại trạng thái thư giãn, phục hồi. Một cách ít ngờ đến nhưng vô cùng hiệu quả: bắt đầu từ cách ngồi và lựa chọn chiếc ghế đúng.

»»» Bạn đang đọc: Cách ghế hỗ trợ cải thiện hệ thần kinh giao cảm

2. Tư thế ngồi và mối liên hệ với hệ thần kinh giao cảm

Cột sống không chỉ là trụ cột nâng đỡ cơ thể, mà còn là “đại lộ” nơi các dây thần kinh chạy qua, kết nối não với toàn bộ các cơ quan. Trong đó, dây thần kinh phế vị (vagus nerve) – một phần quan trọng của hệ đối giao cảm – đi qua cổ, ngực, đến bụng, điều khiển nhịp tim, hơi thở và hệ tiêu hóa.

Khi bạn ngồi sai tư thế, ví dụ như:

Cúi người về trước.

Gù lưng.

Ép bụng, chèn lên cơ hoành.

Vắt chéo chân khiến lệch khung chậu.

Bạn đang tạo ra áp lực cơ học lên các dây thần kinh quan trọng, chèn ép cơ hoành và các cơ vùng bụng – nơi tập trung nhiều thụ thể thần kinh đối giao cảm. Kết quả là:

Hệ thần kinh giao cảm càng bị kích thích mạnh hơn.

Tăng trạng thái căng thẳng kéo dài.

Giảm khả năng tự điều chỉnh của cơ thể.

Ngược lại, tư thế ngồi đúng, ghế hỗ trợ công thái học tốt có thể giúp:

Mở rộng vùng ngực và bụng.

Thả lỏng cơ hoành, kích hoạt dây thần kinh phế vị.

Cải thiện hô hấp, tuần hoàn máu và tiêu hóa.

Giảm tình trạng “kích hoạt giả” hệ thần kinh giao cảm.

Tăng cường khả năng điều tiết cảm xúc, giữ bình tĩnh và tỉnh táo hơn.

3. Những yếu tố của ghế giúp cải thiện hoạt động hệ thần kinh

a. Tựa lưng hỗ trợ cong sinh lý
Ghế nên có phần tựa lưng theo đường cong chữ S của cột sống, hỗ trợ cả vùng thắt lưng và vai gáy. Điều này giúp:

Cột sống được nâng đỡ vững vàng, giảm gánh nặng cho các cơ nâng đỡ.

Tránh chèn ép đốt sống và dây thần kinh, giảm căng thẳng toàn thân.

Cải thiện dòng chảy thông tin thần kinh giữa não và cơ thể.
ghế văn phòng liên hệ giữa ghế xoay và cảm giác chóng mặt đệm vừa đủ mềm để nâng đỡ mông, nhưng không quá lún. Một mặt ghế quá cứng gây tê mỏi, nhưng quá mềm khiến cơ thể mất thăng bằng, dồn áp lực lên cột sống.

Một chiếc ghế đàn hồi tốt giúp phân tán trọng lượng, ổn định tư thế, giảm căng thẳng lên vùng xương chậu – nơi tập trung dây thần kinh giao cảm đi xuống chi dưới.
c. Ghế hỗ trợ điều hòa nhịp thở
Ghế công thái học thường cho phép góc ngả từ 100–110 độ, tạo không gian thoáng cho vùng bụng và cơ hoành. Khi bạn hít thở sâu trong tư thế thẳng, không bị ép bụng, dây thần kinh phế vị được kích hoạt mạnh mẽ – đây là tín hiệu quan trọng giúp chuyển cơ thể từ trạng thái giao cảm sang đối giao cảm.

Một số ghế cao cấp còn có cơ chế chuyển động nhẹ nhàng như rocking (đu đưa nhẹ), giúp đồng bộ hóa với nhịp hô hấp, tăng sự thư giãn tự nhiên.
d. Tay vịn điều chỉnh được
Tay vịn giúp vai và cổ không bị gồng, nhất là khi bạn sử dụng máy tính trong thời gian dài. Khi vai được thả lỏng, hệ thần kinh không bị kích thích quá mức, huyết áp và nhịp tim có xu hướng ổn định hơn.

»»» Xem thêm bài viết: Mối liên hệ giữa ghế xoay và cảm giác chóng mặt

4. Điều chỉnh ghế đúng cách để kích hoạt hệ đối giao cảm

Bạn không cần mua ngay một chiếc ghế đắt tiền – nhiều khi chỉ cần biết cách điều chỉnh đúng, bạn đã giúp cơ thể thư giãn hơn rõ rệt. Dưới đây là hướng dẫn điều chỉnh ghế hỗ trợ hệ thần kinh:

Bước 1: Đặt chiều cao ghế phù hợp
Bàn chân chạm sàn phẳng.

Đùi song song với mặt sàn.

Không nhón chân hoặc chèn ép đầu gối.

Bước 2: Tựa lưng đúng cách
Dựa lưng hoàn toàn vào ghế.

Đảm bảo có gối thắt lưng (lumbar support) hoặc dùng đệm lót nếu cần.

Không gù lưng hoặc đẩy vai về phía trước.

Bước 3: Tạo khoảng mở cho vùng bụng
Không ngồi gập người hoặc ép bụng vào đùi.

Giữ phần ngực mở rộng, hít thở sâu.

Cố gắng duy trì hô hấp bụng (thở bằng cơ hoành).

Bước 4: Đặt tay ở vị trí thoải mái
Vai thả lỏng.

Khuỷu tay tạo góc 90 độ, tỳ nhẹ vào tay vịn.

Không gồng cổ hoặc cúi đầu về phía trước.

5. Một số ghế được thiết kế hỗ trợ hệ thần kinh tốt

Một số dòng ghế được các chuyên gia ergonomics đánh giá cao trong việc hỗ trợ điều tiết thần kinh bao gồm:

Herman Miller Aeron: Có thiết kế lưới thoáng khí, hỗ trợ cột sống và điều chỉnh linh hoạt.

Steelcase Leap: Có lưng ghế theo chuyển động cột sống, khuyến khích tư thế lành mạnh.

Sihoo M18/M57: Giá thành hợp lý, có đủ các yếu tố công thái học cơ bản hỗ trợ giảm căng thẳng.

ErgoChair Pro (Autonomous): Tựa lưng điều chỉnh đa điểm, hỗ trợ cột sống và hô hấp.

Nếu bạn không có điều kiện đầu tư vào ghế mới, có thể sử dụng phụ kiện hỗ trợ như đệm lưng, đệm cổ, hoặc bàn kê chân giúp cải thiện đáng kể cảm giác thư giãn.

6. Tích hợp thói quen kích hoạt hệ đối giao cảm khi ngồi làm việc

Ngoài ghế, bạn có thể tích hợp một số thói quen sau:

Hít thở sâu 4-7-8: 4 giây hít, 7 giây giữ, 8 giây thở ra – giúp kích hoạt dây thần kinh phế vị.

Tạm ngưng công việc mỗi 60 phút, đứng dậy, đi bộ nhẹ, xoay người.

Nghe nhạc sóng alpha hoặc âm thanh thiên nhiên, giúp não bộ giảm tần số hoạt động.

Tập trung vào cảm nhận cơ thể: để ý đến lưng, vai, bụng – điều chỉnh ngay khi nhận ra mình đang căng hoặc gù.

Kết luận
Một chiếc ghế – nghe có vẻ đơn giản – nhưng lại đóng vai trò không nhỏ trong việc điều tiết hệ thần kinh, giảm căng thẳng và nâng cao sức khỏe tinh thần lẫn thể chất. Khi bạn hiểu rõ cơ chế hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và đối giao cảm, bạn sẽ nhận ra rằng ghế không chỉ để ngồi, mà còn là công cụ giúp bạn sống khỏe hơn mỗi ngày.

Hãy bắt đầu bằng việc quan sát tư thế ngồi của bạn hôm nay. Hít một hơi thật sâu, chỉnh lại lưng và ghế ngồi, và bạn sẽ cảm nhận được sự khác biệt ngay từ những thay đổi nhỏ nhất.