Bàn và ghế không đồng bộ gây căng cơ gáy
Bàn và ghế không đồng bộ gây căng cơ gáy – Hiểm họa âm thầm trong môi trường làm việc hiện đại
Trong nhịp sống ngày càng bận rộn, việc ngồi làm việc nhiều giờ liên tục đã trở thành một phần quen thuộc đối với nhiều người, đặc biệt là giới văn phòng, sinh viên, giáo viên, hay những người làm việc từ xa. Trong bối cảnh đó, bàn và ghế được xem là hai thiết bị hỗ trợ thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến tư thế ngồi, hiệu suất công việc và sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, có một thực tế đang bị bỏ qua một cách đáng báo động: bàn và ghế không đồng bộ đang là nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về cơ xương, đặc biệt là tình trạng căng cơ gáy.
Căng cơ gáy không chỉ đơn thuần là cảm giác mỏi cổ thông thường mà còn là một hội chứng cơ xương cổ-vai-gáy có thể dẫn đến đau đầu, chóng mặt, giảm khả năng tập trung, thậm chí ảnh hưởng đến tuần hoàn não và chất lượng giấc ngủ. Bài viết này sẽ phân tích một cách toàn diện mối liên hệ giữa việc sử dụng bàn ghế không phù hợp và tình trạng căng cơ gáy, từ đó cung cấp các giải pháp khắc phục hiệu quả.
1. Căng cơ gáy là gì và vì sao nó nguy hiểm?
Căng cơ gáy là tình trạng các cơ ở vùng cổ sau và hai bên gáy bị co thắt hoặc mỏi kéo dài do tư thế sai, thiếu vận động hoặc bị duy trì ở trạng thái căng thẳng quá lâu. Người bị căng cơ gáy thường có các biểu hiện như đau mỏi cổ, vai, nhức đầu, cứng cổ, khó quay đầu, cảm giác tê ở vùng vai và cánh tay.
Nếu không được điều chỉnh kịp thời, tình trạng này có thể chuyển biến thành mãn tính, gây chèn ép dây thần kinh cổ, ảnh hưởng đến lưu thông máu lên não, dẫn đến giảm trí nhớ, chóng mặt, mất ngủ, thậm chí tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm cổ.
»»» Bạn đang đọc: Bàn và ghế không đồng bộ gây căng cơ gáy
2. Mối liên hệ giữa bàn ghế không đồng bộ và căng cơ gáy
Rất nhiều người nghĩ rằng nguyên nhân gây đau cổ, mỏi vai gáy chủ yếu là do nằm sai tư thế hoặc căng thẳng. Tuy nhiên, thực tế chỉ ra rằng một trong những nguyên nhân cơ học phổ biến nhất chính là việc sử dụng bàn và ghế không tương thích với nhau về kích thước, độ cao, và góc nhìn.
2.1 Bàn quá cao – đầu phải ngửa lên liên tục
Khi mặt bàn hoặc màn hình máy tính cao hơn so với tầm mắt, người ngồi sẽ có xu hướng ngửa cổ lên để nhìn. Hành động này tưởng như vô hại nhưng nếu lặp đi lặp lại hàng trăm lần mỗi ngày, sẽ khiến nhóm cơ cổ sau phải co liên tục để giữ đầu ở trạng thái ngửa, dẫn đến căng cơ.
Không chỉ vậy, động tác ngửa cổ còn gây áp lực lớn lên cột sống cổ, đặc biệt là các đốt sống từ C1 đến C5, dễ dẫn đến thoái hóa, lệch đĩa đệm và thoát vị nếu kéo dài.
2.2 Bàn quá thấp – cổ cúi gập, vai gồng căng
Ngược lại, nếu bàn quá thấp so với chiều cao ghế, người ngồi buộc phải cúi đầu, gập cổ về phía trước để quan sát tài liệu hoặc màn hình. Tư thế cúi liên tục không chỉ gây mỏi vùng gáy mà còn kéo căng nhóm cơ vai-trapezius, làm tê bì vùng gáy, nhức đầu, đau vai trái hoặc phải tùy theo thói quen nghiêng đầu.
Tư thế cúi còn khiến lồng ngực bị ép lại, ảnh hưởng đến nhịp thở, làm giảm oxy lên não, gián tiếp gây mệt mỏi và thiếu tập trung trong công việc.
2.3 Ghế quá thấp hoặc quá cao – lệch trục ngồi
Nếu ghế cao hơn bàn quá nhiều, khuỷu tay sẽ bị ép cao, vai phải nhấc lên liên tục khi gõ bàn phím, dùng chuột.3. ghế văn phòng ai dễ bị ảnh hưởng nhất? người ngồi phải rướn người, gồng lưng, đẩy vai về phía trước để có thể làm việc. Cả hai tình huống đều khiến nhóm cơ vai gáy phải hoạt động không cân bằng, dẫn đến đau mỏi kéo dài.
Ngoài ra, chiều cao ghế không phù hợp sẽ khiến trục đầu – cổ – lưng bị lệch khỏi tư thế sinh lý tự nhiên. Khi trọng lượng đầu không được cột sống nâng đỡ đúng cách, toàn bộ áp lực sẽ dồn lên các cơ nâng cổ, dẫn đến hiện tượng căng cơ gáy.
2.4 Thiết kế không đồng bộ gây xô lệch tư thế
Việc bàn và ghế không “ăn khớp” về thiết kế cũng gây ra sự xô lệch trong tư thế ngồi. Chẳng hạn, một chiếc ghế có tựa lưng nghiêng 120 độ đi kèm với bàn làm việc thẳng đứng sẽ khiến người ngồi phải cúi người về phía trước, gây căng vai, gù lưng và đặc biệt là co thắt cơ vùng cổ.
Tương tự, nếu bàn có hộc tủ phía dưới, hạn chế không gian để chân, người dùng buộc phải nghiêng người, xoay cổ để tiếp cận tài liệu hoặc gõ bàn phím. Những động tác nhỏ nhưng lặp đi lặp lại hàng trăm lần mỗi ngày sẽ tích tụ thành chấn thương mạn tính vùng vai gáy.
3. Những ai dễ bị ảnh hưởng nhất?
Căng cơ gáy do bàn ghế không đồng bộ có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, tuy nhiên những nhóm người dưới đây có nguy cơ cao hơn:
Nhân viên văn phòng: Làm việc trước máy tính 8-10 giờ/ngày, ít vận động, không có quyền điều chỉnh thiết bị nơi làm việc.
Học sinh – sinh viên: Ngồi học ở bàn ghế tiêu chuẩn trường học nhưng có chiều cao cơ thể không tương thích.
Người làm việc tại nhà: Thường sử dụng bàn ghế ngẫu nhiên, không đầu tư đúng tiêu chuẩn.
Game thủ, streamer, designer: Ngồi trong một tư thế cố định hàng giờ liền, thường xuyên ngửa hoặc cúi đầu theo hướng màn hình.
Người lớn tuổi: Hệ cơ xương yếu, chỉ cần sai tư thế nhẹ cũng có thể gây căng cơ kéo dài.
»»» Xem thêm bài viết: Mối quan hệ giữa ghế và nguy cơ mắc bệnh béo phì văn phòng
4. Các dấu hiệu cho thấy bạn đang bị ảnh hưởng
Nếu bạn có các biểu hiện sau đây thường xuyên trong ngày làm việc, rất có thể bàn và ghế bạn đang sử dụng không đồng bộ và đang gây tổn hại đến cơ vùng gáy:
Đau nhức cổ sau mỗi buổi làm việc hoặc học tập
Cứng cổ, khó quay đầu sang hai bên
Tê vai, đau lan từ gáy xuống bả vai
Nhức đầu vùng sau gáy, nhất là vào cuối ngày
Khó tập trung, chóng mặt nhẹ khi thay đổi tư thế đột ngột
Ngủ không ngon giấc, thường bị đau cổ khi thức dậy
5. Biện pháp phòng tránh và khắc phục
Để hạn chế tình trạng căng cơ gáy do bàn ghế không đồng bộ, bạn cần thực hiện một số điều chỉnh sau:
5.1 Chọn ghế có thể điều chỉnh độ cao
Ghế làm việc nên có khả năng thay đổi chiều cao để tương thích với bàn hiện có. Khi ngồi, bàn làm việc nên ngang tầm khuỷu tay hoặc thấp hơn 2-3cm. Không nên để ghế quá thấp khiến tay phải rướn cao.
Ghế nên có tựa lưng nâng đỡ vùng thắt lưng, giữ cho cột sống luôn ở tư thế thẳng đứng tự nhiên. Không dùng ghế quá mềm hoặc không có hỗ trợ định hình cơ thể.
5.2 Điều chỉnh chiều cao màn hình và khoảng cách ngồi
Màn hình nên được đặt ngang hoặc thấp hơn tầm mắt khoảng 2-5cm. Khoảng cách từ mắt đến màn hình trung bình từ 50 đến 70cm tùy kích cỡ màn hình. Tránh đặt màn hình quá cao khiến cổ luôn ở trạng thái ngửa.
Nếu dùng laptop, nên trang bị giá nâng laptop hoặc dùng màn hình phụ để đạt được tầm nhìn đúng.
5.3 Đảm bảo bàn ghế đồng bộ chiều cao
Nếu không thể thay đổi cả bàn và ghế, hãy dùng đệm lót ghế, kê chân, hoặc kê bàn phím rời để tạo ra một tổ hợp đồng bộ. Chiều cao lý tưởng là khi người ngồi thoải mái đặt khuỷu tay trên mặt bàn mà không cần nâng vai hoặc cúi lưng.
5.4 Vận động nhẹ nhàng sau mỗi giờ làm việc
Cứ mỗi 45-60 phút, nên đứng dậy đi lại, thực hiện các bài kéo giãn cơ cổ – vai – gáy để giảm áp lực tích tụ. Những bài tập đơn giản như xoay cổ, nghiêng đầu, vươn vai có thể mang lại hiệu quả lớn trong việc thư giãn cơ.
5.5 Tăng cường thể lực và nhận thức về tư thế
Tập thể dục thường xuyên, đặc biệt là các bài tập dành cho vùng cổ vai gáy, sẽ giúp hệ cơ vùng này khỏe mạnh, dẻo dai hơn và ít bị ảnh hưởng bởi sai tư thế.
Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức về tư thế đúng khi ngồi làm việc cũng rất quan trọng. Người dùng cần chủ động quan sát và điều chỉnh vị trí bàn ghế, không nên phó mặc cho thiết kế ban đầu của không gian làm việc.
6. Kết luận
Tình trạng căng cơ gáy tưởng chừng nhỏ nhặt nhưng thực chất lại là biểu hiện của một loạt các sai lệch trong tư thế làm việc và thiết kế không đồng bộ giữa bàn và ghế. Việc xem nhẹ yếu tố công thái học trong bố trí không gian làm việc sẽ dẫn đến hậu quả không nhỏ cho sức khỏe người sử dụng, đặc biệt là trong thời đại mà con người dành phần lớn thời gian trong ngày để ngồi làm việc.
Sự đầu tư đúng mức vào một chiếc ghế phù hợp, một chiếc bàn có độ cao chuẩn, cùng với thói quen ngồi đúng tư thế và vận động hợp lý chính là biện pháp lâu dài và bền vững để bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh lý xương khớp mạn tính, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống và hiệu suất làm việc. Không có điều gì đáng tiếc hơn việc đánh đổi sức khỏe lâu dài chỉ vì sự tiện lợi ngắn hạn của một bộ bàn ghế thiếu đồng bộ.
