Ảnh hưởng của ghế thấp đến sự phân bổ áp lực lên khung xương
Ảnh hưởng của ghế thấp đến sự phân bổ áp lực lên khung xương
1. Tầm quan trọng của phân bổ áp lực đối với hệ xương
Hệ thống khung xương là trụ cột của cơ thể con người. Nó không chỉ chịu trách nhiệm nâng đỡ trọng lượng toàn thân mà còn tham gia vào việc bảo vệ cơ quan nội tạng, hỗ trợ vận động và duy trì hình dáng tổng thể. Để hệ xương vận hành tốt, điều quan trọng là áp lực từ trọng lượng cơ thể phải được phân bổ đồng đều qua các điểm tiếp xúc như mông, đùi, bàn chân và cột sống.
Khi áp lực bị dồn quá nhiều vào một số vùng nhất định – đặc biệt là do ngồi sai tư thế hoặc sử dụng loại ghế không phù hợp – sẽ xảy ra hiện tượng mất cân bằng phân bổ áp lực. Điều này dẫn đến đau nhức, biến dạng xương khớp, giảm khả năng vận động và có thể gây tổn thương lâu dài. Trong số các yếu tố nguy cơ, ghế quá thấp là một trong những nguyên nhân thường bị bỏ qua nhưng ảnh hưởng rất lớn đến phân bổ áp lực lên khung xương.
»»» Bạn đang đọc: Ảnh hưởng của ghế thấp đến sự phân bổ áp lực lên khung xương
2. Ghế thấp – vấn đề phổ biến trong môi trường hiện đại
2.1 Vì sao nhiều người vẫn dùng ghế thấp?
Ghế thấp thường được thấy trong gia đình, quán cà phê, văn phòng nhỏ hoặc những nơi không chú trọng đến yếu tố công thái học. Người dùng có thể chọn ghế thấp vì lý do thẩm mỹ, giá rẻ, tiết kiệm không gian hoặc đơn giản là… “có sẵn trong phòng”.
Tuy nhiên, việc dùng ghế quá thấp, không tương thích với bàn hoặc chiều cao người ngồi, sẽ khiến cơ thể phải điều chỉnh sai lệch để thích nghi, dẫn đến rối loạn tư thế và áp lực không đều trên khung xương.
2.2 Ghế thấp thường không có thiết kế nâng đỡ
Phần lớn các loại ghế thấp không có tựa lưng, không đệm đỡ thắt lưng, không điều chỉnh được chiều cao hay độ nghiêng. Người ngồi vì thế phải tự giữ tư thế bằng cơ bắp, dẫn đến mỏi, lệch và áp lực tích tụ tại một số vùng xương cụ thể như hông, đốt sống thắt lưng, cổ chân và gối.
3. Cơ chế ảnh hưởng của ghế thấp đến khung xương
3.1 Tăng áp lực lên cột sống thắt lưng
Khi ghế quá thấp, gối sẽ cao hơn hông, tạo thành một góc gập hẹp ở vùng bụng. Tư thế này đẩy cột sống thắt lưng về phía sau và tạo ra đường cong ngược (flattened lumbar spine), làm mất đi độ cong sinh lý cần thiết. Áp lực vì thế dồn lên các đĩa đệm, dẫn đến thoái hóa, lệch đĩa đệm hoặc đau thần kinh tọa.
3.2 Gập góc hông quá mức, ép vùng chậu
Ngồi trên ghế thấp buộc vùng hông phải co lại ở góc nhỏ hơn 90 độ, tạo áp lực lên khớp háng và cơ chậu hông. Áp lực này lâu dài gây viêm khớp háng, làm yếu cơ chậu và dẫn đến mất cân bằng xương chậu, gây đau lưng và khó khăn trong vận động.
3.3 Dồn lực lên đầu gối và cổ chân
Ở tư thế ngồi thấp, hai bàn chân thường không thể tiếp đất thoải mái, hoặc nếu chạm đất thì góc gối sẽ quá nhọn. Điều này tạo ra áp lực lớn lên khớp gối và cổ chân, đặc biệt là vùng bánh chè và dây chằng gối. Nếu duy trì trong thời gian dài, có thể gây viêm gối, giãn dây chằng hoặc thoái hóa sụn khớp.
3.4 Làm sai lệch trục xương sống
Tư thế ngồi ghế thấp khiến người ngồi phải cúi người về phía trước để nhìn màn hình hoặc với tới bàn làm việc. Việc cúi người trong thời gian dài gây cong vẹo cột sống ngực và cổ, từ đó mất cân bằng toàn bộ trục xương sống. Vùng cổ và vai bị kéo căng, gây thoái hóa đốt sống cổ và đau cơ vai gáy.
3.5 Tăng ma sát vùng mông và đùi
Vì đệm ghế thấp thường không đủ nâng đỡ hoặc quá sát mặt đất, toàn bộ trọng lượng cơ thể sẽ bị dồn vào vùng mông và đùi trên. Điều này làm tăng ma sát và chèn ép các điểm tiếp xúc, gây đau vùng xương ngồi (ischial tuberosity) và giảm lưu thông máu, từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến khung xương qua suy yếu cơ bắp và mô m4.5 Gù ghế văn phòng cột sốngss=”splienquan”>»»» Xem thêm bài viết: Chọn sai ghế làm việc ảnh hưởng đến sự phát triển xương trẻ em
4. Các hệ lụy xương khớp từ việc dùng ghế quá thấp
4.1 Thoái hóa cột sống sớm
Do áp lực bị dồn vào các đốt sống thắt lưng và cổ mà không được phân tán đều, các đĩa đệm bị tổn thương, sụn bị bào mòn và xương bị biến dạng theo thời gian.
4.2 Mất cân bằng xương chậu
Ngồi ghế thấp làm xương chậu lệch ra sau (posterior pelvic tilt), dẫn đến mất cân bằng khung xương vùng bụng dưới và chân. Tình trạng này gây đau lưng mạn tính và ảnh hưởng đến dáng đi đứng.
4.3 Biến dạng khớp gối
Áp lực dồn liên tục lên khớp gối khiến sụn khớp mòn nhanh, dẫn đến biến dạng khớp gối, hạn chế phạm vi vận động và tăng nguy cơ viêm khớp.
4.4 Thoái hóa khớp háng
Do góc ngồi bị thu hẹp bất thường, khớp háng bị nén theo chiều dọc, dẫn đến hao mòn sụn, tạo gai xương và viêm khớp háng – một trong những nguyên nhân chính gây đau khi đứng dậy hoặc đi lại.
4.5 Gù vẹo cột sống
Ngồi thấp và cúi người kéo dài khiến vai tròn, lưng gù và cổ vươn về trước. Dáng người bị biến dạng, tăng nguy cơ gù lưng ở tuổi trung niên và mất sự cân đối toàn thân.
5. Cách phòng tránh tác hại của ghế thấp đến khung xương
5.1 Ưu tiên ghế có thể điều chỉnh độ cao
Ghế có piston nâng hạ linh hoạt sẽ giúp người dùng điều chỉnh chiều cao sao cho gối và hông ngang bằng, bàn chân chạm đất, và cột sống giữ thẳng đứng.
5.2 Sử dụng ghế công thái học (ergonomic)
Ghế công thái học được thiết kế dựa trên các nguyên lý sinh lý học của cơ thể người, giúp phân bổ áp lực đều lên toàn bộ khung xương. Từ phần cổ, lưng, mông, đùi đến tay và chân đều được hỗ trợ hợp lý.
5.3 Kiểm tra lại chiều cao bàn làm việc
Không chỉ ghế, bàn cũng cần có chiều cao phù hợp. Nếu bàn quá cao, người dùng sẽ phải nâng vai và cổ, làm mất cân bằng tư thế. Nếu bàn quá thấp, sẽ phải cúi người, dồn lực vào cổ và lưng trên.
5.4 Chèn đệm nâng ghế tạm thời
Nếu chưa thể thay ghế, có thể sử dụng đệm ghế nâng chiều cao, giúp điều chỉnh lại góc gập hông và phân bổ lại áp lực tốt hơn.
5.5 Tập các bài phục hồi tư thế sau giờ làm việc
Các bài tập như plank, tư thế rắn hổ mang (cobra pose), giãn cơ lưng dưới, kéo giãn đùi sau và xoay hông đều hỗ trợ rất tốt trong việc giải phóng áp lực đè lên xương khi ngồi ghế thấp.
6. Lựa chọn ghế đúng – bước đầu bảo vệ hệ xương
Để bảo vệ hệ xương hiệu quả, cần chọn ghế theo các tiêu chí sau:
Chiều cao điều chỉnh được, lý tưởng sao cho gối vuông góc 90 độ
Tựa lưng có độ cong hỗ trợ thắt lưng
Mặt ghế có đệm nâng đỡ đùi và mông đều nhau
Có chỗ đặt tay để vai thả lỏng
Chân ghế vững, bánh xe di chuyển nhẹ nhàng, chống trượt
Một chiếc ghế phù hợp không chỉ giúp bạn thoải mái khi làm việc mà còn là một khoản đầu tư dài hạn cho hệ cơ xương khỏe mạnh.
7. Kết luận
Chiếc ghế – tưởng chừng đơn giản – lại có ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ hệ xương khớp của con người. Việc sử dụng ghế thấp không đúng chuẩn có thể dẫn đến phân bổ áp lực sai lệch, làm tổn thương cột sống, khớp háng, khớp gối và toàn bộ khung xương theo thời gian.
Hãy ngừng xem nhẹ vấn đề này. Mỗi lần ngồi xuống, bạn đang “giao tiếp” với bộ xương của mình thông qua chiếc ghế. Hãy để chiếc ghế trở thành người bạn đồng hành nâng đỡ – chứ không phải là thủ phạm gây tổn thương âm thầm.
