Các bệnh lý về mạch máu liên quan đến việc ngồi lâu không đúng cách
Các bệnh lý về mạch máu liên quan đến việc ngồi lâu không đúng cách
1. Mở đầu: Ngồi lâu – một thói quen phổ biến và nguy hiểm tiềm ẩn
Trong môi trường làm việc hiện đại, đặc biệt với dân văn phòng, việc ngồi làm việc suốt 7–8 tiếng mỗi ngày không còn xa lạ. Tuy nhiên, nhiều người chưa ý thức được rằng tư thế ngồi sai và thời gian ngồi kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thống tuần hoàn máu. Từ cảm giác tê bì chân tay đến nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm như suy giãn tĩnh mạch, huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), thậm chí đột quỵ – tất cả đều bắt nguồn từ một yếu tố đơn giản: tư thế ngồi không đúng cách.
»»» Bạn đang đọc: Các bệnh lý về mạch máu liên quan đến việc ngồi lâu không đúng cách
2. Cơ chế ảnh hưởng của việc ngồi lâu đến hệ mạch máu
2.1. Tuần hoàn máu bị cản trở
Khi ngồi lâu, đặc biệt ở tư thế gập gối trên ghế cứng, các tĩnh mạch ở chân bị chèn ép. Điều này làm giảm hiệu quả của việc bơm máu trở về tim. Lưu lượng máu bị ứ đọng ở chi dưới tạo điều kiện cho máu đông tụ – nguyên nhân chính của các cục máu đông nguy hiểm.
2.2. Suy giảm hoạt động của “bơm cơ”
Bình thường, sự co bóp cơ bắp khi vận động giúp bơm máu ngược lên tim. Nhưng khi ngồi lâu, cơ bắp không co bóp đều đặn. Điều này dẫn đến hiện tượng máu ứ đọng tại chân – yếu tố trực tiếp gây ra suy giãn tĩnh mạch, phù chân, thậm chí loét da.
2.3. Áp lực lên các tĩnh mạch lớn
Ngồi lệch hông, vắt chéo chân, hoặc ngồi ghế quá thấp đều làm tăng áp lực lên các tĩnh mạch chậu và đùi. Hệ quả là lưu thông máu bị rối loạn, làm tăng khả năng hình thành cục máu đông.
3. Các bệnh lý về mạch máu phổ biến do ngồi lâu sai tư thế
3.1. Suy giãn tĩnh mạch chi dưới
Đây là bệnh thường gặp ở người phải ngồi hoặc đứng lâu. Các tĩnh mạch mất khả năng đàn hồi, van tĩnh mạch bị tổn thương khiến máu không chảy ngược được về tim mà ứ đọng ở chân. Người bệnh có thể thấy chân sưng, đau, nặng chân, nổi gân xanh rõ rệt.
Dấu hiệu:
Nặng và mỏi chân, đặc biệt vào cuối ngày.
Gân máu nổi rõ, xoắn vặn trên da.
Đau nhức nhiều khi đứng lâu hoặc di chuyển.
3.2. Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT)
Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất do ngồi lâu là hình thành huyết khối trong tĩnh mạch sâu. Các cục máu đông này có thể di chuyển lên phổi, gây thuyên tắc phổi – tình trạng đe dọa tính mạng.
Triệu chứng:
Sưng đột ngột một bên chân.
Đau dữ dội không rõ nguyên nhân.
Da chân chuyển màu tím hoặc đỏ.
3.3. Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu
Ngồi sai tư thế làm tăng áp lực lên vùng chậu. Đặc biệt, ở nữ giới, tĩnh mạch chậu bị chèn ép kéo dài có thể dẫn đến hội chứng tĩnh mạch chậu – gây đau bụng dưới mãn tính, rối loạn kinh nguyệt và suy giãn tĩnh mạch vùng sinh dục.
3.4. Thiếu máu chi mãn tính
Sự cản trở tuần hoàn kéo dài có thể khiến các chi không được cung cấp đủ máu nuôi dưỡng. Tình trạng thiếu máu chi này gây tê, buốt, giảm khả năng vận động, lâu dài ảnh hưởng chức năng cơ bắp.
3.5. Rối loạn điều hòa huyết áp
Ngồi sai tư thế, máu ứ đọng tại chân làm tim phải co bóp mạnh hơn để duy trì huyết áp. Việc này dễ dẫn đến tình trạng huyết áp dao động thất thường, làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim mạch.
»»» Xem thêm bài viết: Ghế phù hợp giúp tăng khả năng sáng tạo khi làm việc
4. Tư thế ngồi sai thường gặp làm tăng nguy cơ bệnh mạch máu
4.1. Ngồi vắt chéo chân
Tư thế này dễ làm tắc nghẽn máu ở tĩnh mạch đùi, làm giảm tuần hoàn. Ngồi vắt chân thường xuyên là nguyên nhân hàng đầu của suy giãn tĩnh mạch.
4.2. Ngồi lệch hông
Nhiều người có thói quen ngồi nghiêng về một bên. Tư thế này làm trọng lực cơ thể không phân bổ đều, gây chèn ép một bên mạch máu và gây lệch cột sống.
4.3. Ngồi trên ghế quá thấp hoặc quá cao
Ghế quá thấp khiến đầu gối cao hơn hông, cản trở máu lưu thông. Ngược lại, ghế quá cao khiến bàn chân không chạm sàn, máu khó trở về tim.
4.4. Không có chỗ gác chân hay tựa lưng
Việc không nâng đỡ các vùng trọng yếu khiến cơ thể mỏi mệt, dẫn đến tư thế ngồi xấu theo thời gian. Lúc này, áp lực đè lên mạch máu tăng cao mà không được điều chỉnh.
5. Biện pháp phòng tránh bệnh mạch máu khi làm việc lâu ở tư thế ngồi
5.1. Chọn ghế phù hợp với vóc dáng
Ghế nên có chiều cao vừa phải sao cho bàn chân đặt phẳng trên sàn, đầu gối tạo góc 90 độ. Ghế cần có đệm lưng giúp giữ cột sống thẳng, giảm áp lực lên tĩnh mạch chậu.
5.2. Sử dụng gác chân
Gác chân giúp nâng cao bàn chân đúng độ, tránh tình trạng máu bị dồn xuống cổ chân. Với người thấp, đây là phụ kiện không thể thiếu.
5.3. Tập vận động nhẹ nhàng mỗi 30 phút
Chỉ cần đứng dậy đi lại vài phút, xoay cổ chân, co duỗi đùi đã có thể kích thích tuần hoàn máu. Việc này giúp phòng chống hiệu quả huyết khối và giãn tĩnh mạch.
5.4. Ngồi đúng tư thế
Ngồi thẳng lưng, hai chân song song đặt trên sàn. Tránh vắt chéo chân hoặc gác lên ghế. Đảm bảo lưng luôn có điểm tựa để giảm áp lực vùng hông.
5.5. Kê gối dưới bắp chân khi nghỉ trưa
Đây là mẹo nhỏ giúp máu dễ dàng lưu thông ngược về tim, giảm cảm giác tê mỏi sau nhiều giờ làm việc.
5.6. Uống đủ nước và bổ sung vi chất
Uống nhiều nước giúp máu loãng hơn, giảm nguy cơ đông máu. Bổ sung vitamin C, E, và thực phẩm giàu chất chống oxy hóa giúp bảo vệ thành mạch và hỗ trợ lưu thông máu.
6. Đối tượng cần đặc biệt lưu ý
Một số người có nguy cơ cao hơn với bệnh mạch máu do ngồi sai tư thế như:
Người béo phì: Lượng mỡ lớn tạo áp lực lên các mạch máu vùng chậu.
Phụ nữ mang thai: Tử cung lớn đè ép tĩnh mạch chủ dưới.
Người từng có tiền sử DVT hoặc bệnh lý tim mạch.
Người hút thuốc hoặc ít vận động.
7. Ghế văn phòng tốt giúp gì trong việc bảo vệ mạch máu?
Một chiếc ghế thiết kế chuẩn công thái học có thể giúp:
Phân bổ đều trọng lực lên mông và đùi.
Hỗ trợ lưng, tránh tư thế ngồi gập người.
Giảm áp lực lên tĩnh mạch chậu và đùi.
Điều chỉnh độ cao phù hợp với bàn làm việc.
Có bánh xe xoay linh hoạt, dễ thay đổi tư thế.
Những tính năng này giúp hạn chế ứ máu, tăng cường tuần hoàn, và giảm thiểu tối đa các nguy cơ về mạch máu do ngồi lâu.
Tổng kết, việc ngồi lâu không đúng cách không chỉ khiến người làm văn phòng mỏi mệt, mất tập trung mà còn tiềm ẩn nguy cơ mắc các bệnh lý mạch máu nghiêm trọng. Nhận diện tư thế ngồi sai và thay đổi ngay từ hôm nay, kết hợp với lựa chọn ghế phù hợp và vận động hợp lý là cách đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe mạch máu, nâng cao chất lượng cuộc sống làm việc. Ghế không chỉ là vật dụng, mà còn là “người bạn đồng hành” quyết định sức khỏe lâu dài của bạn nơi công sở.
